แบบคัดกรองภาวะซึมเศร้า

Major Depressive Disorder

Step 1คัดกรองผู้ที่มีความเสี่ยง ด้วย 2 คำถาม (2Q) ตามด้วย 9Q ถ้ามีแนวโน้มจะเป็นโรคซึมเศร้า

o  2Q

	2Q	มี	ไม่มี
1	ใน 2 สัปดาห์ที่ผ่านมา รวมวันนี้ ท่านรู้สึกหดหู่ เศร้า ท้อแท้ สิ้นหวัง หรือไม่
2	ใน 2 สัปดาห์ที่ผ่านมา รวมวันนี้ ท่านรู้สึก เบื่อทำอะไรก็ไม่เพลิดเพลินหรือไม่

·     ถ้าคำตอบ “ไม่มี” ทั้ง 2 คำถาม ถือว่า ปกติ ไม่เป็นโรคซึมเศร้า

·     ถ้าคำตอบ “มี” ข้อใดข้อหนึ่ง หรือ ทั้ง 2 ข้อ หมายถึงมีความเสี่ยง หรือมีแนวโน้มที่จะเป็นโรคซึมเศร้า ให้ประเมินด้วยแบบประเมินโรคซึมเศร้า 9Q

o  9Q

วินิจฉัยจากแบบประเมิน 9Qร่วมกับเกณฑ์การวินิจฉัยของ DSM IV TR

ในช่วง 2 สัปดาห์ที่ผ่านมารวมทั้งวันนี้ ท่านมีอาการเหล่านี้ บ่อยแค่ไหน	ไม่มีเลย	เป็นบางวัน 1-7 วัน	เป็นบ่อย >7 วัน	เป็นทุกวัน
1.เบื่อ ไม่สนใจอยากทำอะไร **	0	1	2	3
2.ไม่สบายใจ ซึมเศร้า ท้อแท้ **	0	1	2	3
3.หลับยาก หรือหลับๆ ตื่นๆ หรือหลับมากไป	0	1	2	3
4.เหนื่อยง่าย หรือไม่ค่อยมีแรง	0	1	2	3
5.เบื่ออาหาร หรือกินมากเกินไป	0	1	2	3
6.รู้สึกไม่ดีกับตัวเอง คิดว่าตัวเองล้มเหลว หรือทำให้ตนเอง หรือครอบครัวต้องผิดหวัง	0	1	2	3
7.สมาธิไม่ดีเวลาทำอะไร เช่น ดูโทรทัศน์ ฟังวิทยุหรือทำงานที่ต้องใช้ความตั้งใจ	0	1	2	3
8.พูดช้า ทำอะไรช้าลงจนคนอื่นสังเกตเห็นได้ หรือกระสับกระส่ายไม่สามารถอยู่นิ่งได้เหมือนที่เคยเป็น	0	1	2	3
9.คิดทำร้ายตนเอง หรือคิดว่าถ้าตายไปคงดี	0	1	2	3
**อาการเหล่านี้ต้องเป็นอยู่เกือบทั้งวัน (most of the day)    รวมคะแนน =

Step 2การวินิจฉัยแยกโรค ยืนยันการวินิจฉัยโรคซึมเศร้า

ตรวจสอบว่ามี dysfunction/distressหรือไม่                                       ❏ใช่                     ❏ไม่ใช่

Dysfunction/distressหมายถึง อาการผิดปกติใน step 1 ก่อให้เกิดปัญหาในการดำเนินชีวิต ส่งผลกระทบต่อการทำกิจวัตรประจำวัน กิจกรรมด้านสังคม หน้าที่การงานอย่างเห็นได้ชัด/หรือทุกข์ ทรมานใจ

การแปลผล: ถ้าใน Step1 มีอาการส่วนที่แรเงา ≥5 ข้อ และต้องมีอาการในข้อ 1 หรือ 2อยู่ในพื้นที่แรเงาด้วย ร่วมกับมี dysfunction หรือ distress ใน Step2 และต้องไม่ใช่ normal bereavement, mania/hopomaniaและไม่ได้เกิดจาก medical condition and related substance ให้วินิจฉัยโรคเป็น Major depressive disorder (MDD)

·   Normal Bereavement:มีอาการโศกเศร้าเสียใจจากการสูญเสียพลัดพรากสิ่งที่รัก ไม่เกิน 2 เดือนหลังจากเหตุการณ์ และไม่มีความคิดฆ่าตัวตาย หรือหมกมุ่นว่า ตนเองไร้ค่า

9Q	Major depressive disorder	Management
7-12	Mild depressive episode	· Psychosocial: psychoeducation, ventilation, support · Biological treatment -   1st line: SSRI (GradeA): โดยเริ่มจากขนาดต่ำแนะนำ •fluoxetine (20mg) 1tab oral pc เช้า (20mg/d) •sertraline (50mg) 1tab oral pc (เย็นหรือก่อนนอน)(50mg/d) **drug interaction ต่ำ ใช้กรณีผู้ป่วยมีโรคร่วม on polypharmacy -   เริ่มยาในผู้ป่วย moderate to severe depression และหลังจากอาการทุเลาแล้ว ควรให้ยาต่อเนื่องอย่างน้อย 6-9 เดือนใน episode นั้น (GradeB) -   หยุดยา ถ้าคะแนน 9Q<7 เป็นเวลา 6 เดือนติดต่อกัน ถือว่ามี full remission ให้ค่อยๆ ลดยาลงประมาณ 25-50% ทุกๆ 2 สัปดาห์ ขณะลดควรประเมิน 9Q ทุกครั้งที่พบผู้ป่วย (GradeD):
13-18	Moderate depressive episode
≥ 19	·  no psychotic symptomsàsevere depressive episode without psychotic symptoms ·  มี psychotic symptoms (มีอย่างใดอย่างหนึ่งต่อไปนี้: หูแว่ว ภาพหลอน หลงผิด) à severe depressive episode with psychotic symptoms